BEYAZ DUT

Beyaz dut bitkisi, Moraceae ailesine ait bir bitki türüdür ve genellikle Asya ve Avrupa’da yetiştirilir. Yaprakları, meyvesi ve kabuğu tıbbi amaçlar için kullanılır. Dut (Morus alba L.) meyvesi, başta Asya olmak üzere birçok ülkede yetişen çok sayıda meyve veren yüksek verimli bir bitkidir. Geleneksel tıp da bu bitkinin şifalı etkilerinden uzun yıllardır faydalanmaktadır.  

Dut yağ asitleri, amino asitler, vitaminler, mineraller ve antosiyaninler, kersetin, klorojenik asit ve polisakkaritler dahil olmak üzere biyoaktif besleyici bileşikleri barındırmaktadır.  

Beyaz dut bitkisi tarihsel olarak antibakteriyel ve antifungal özellikleri ile tanınır. Aynı zamanda aktif bileşenler; in vitro ve in vivo çalışmalarda antioksidan, nöroprotektif, kolesterol düşürücü, antiaterosklerotik, immünomodülatif, antitümöral, hipoglisemik ve hipolipidemik aktiviteler dahil olmak üzere çok sayıda biyolojik aktivite göstermiştir. 

Beyaz Dut İçeriği

Bir bardak (140 gram) beyaz dut içeriği:  

• Kalori: 60 
• Protein: 2 gram 
• Yağ: 0,5 gram 
• Karbonhidrat: 18 gram 
• Elyaf: 2 gram 

• C vitamini: 51 mg 
• Demir: 2.5 mg 
• Kalsiyum: 55 mg 
• A Vitamini: 1.4 mikrogram şeklindedir. 

  

Beyaz Dutun Özellikleri ve Faydaları

1. Antibakteriyel Özelliği

Beyaz dut bitkisi antibiyotik özellikleriyle tanınır. raştırmacılar, bitkinin etanol ekstraktının birçok farklı bakteri türüne karşı etkili olduğunu bulmuşlardır. Bitkinin yaprakları ve gövdesi üzerinde bulunan bazı bileşikler, bakterilerin büyümesini engelleyebilir ve hatta öldürebilir. 

Dutun Escherichia coli, Bacillus ve Staphylococcus aureus dahil olmak üzere birçok bakterinin çoğalmasını ve büyümesini engellediği bilinmektedir. Kimyasal antibakteriyellerle kıyaslandığında dut doğan antibiyotik olarak bağırsak florasına dost bir bitkidir ve terapatik tedaviler için bir seçenek olabilir. 

2. Antioksidan Dut

Dutun antioksidan özelliği oldukça belirgindir. Bu özelliği sayesinde yaşlanma sürecini yavaşlatabilir ve insan sağlığına düşman üç ana rahatsızlık olan kanser, diyabet ve kardiyovasküler hastalıklardan koruyabilmektedir. 

Yapılan çalışmalar sonucunda dutun hücre canlılığını %41.81’lik bir artış sağladığı ve son derece güçlü hücresel anti-oksidasyon etkilerine sahip olduğu bulundu.. Dut özü ve dut antosiyanin özütünün hem serbest radikalleri temizlediğini, hem de düşük yoğunluklu lipoprotein oksidasyonunu engellediğini ve makrofajların neden olduğu aterosklerozu azalttığını buldu. Bu da demek oluyor ki dut yüksek kolesterol ile mücadele için de güçlü bir silah olabilmektedir. 

3. Hipolipidemik ve Hipoglisemik

Dut, kan lipitlerini etkili bir şekilde düzenler ve kardiyovasküler ve serebrovasküler sistemler üzerinde belirli koruyucu etkilere sahiptir. Yapılan bir çalışmada dut polisakkaridi, düşük yoğunluklu lipoprotein-C (LDL-C) içeriğini önemli ölçüde inhibe eder, yüksek yağlı diyetle beslenen sıçanların serum ve karaciğerdeki trigliserit ve toplam kolesterolü azaltır, aterojenik indeksi azaltır ve serum yüksek yoğunluklu lipoproteinC (HDL-C) seviyeleri artırır. 

Beyaz dut bitkisi ayrıca antidiyabetik özelliklere sahiptir. Bitki, kan şekeri seviyelerini düşüren bileşikler içerir. Bu özellikleri nedeniyle, beyaz dut bitkisi, diyabet hastalarının kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutmak için kullanılabilir. 

24 kişi üzerinde yapılmış küçük bir çalışmada Tip 2 diyabetli kişiye, 3 ay boyunca günde 3 kez 1.000 mg dut yaprağı ekstresi tüketmesi söylenmiş. Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında dut tüketenlerin yemek sonrası kan şekeri düzeylerinin önemli ölçüde azalttığı bulunmuştur. 

Dut ile yapılan başka bir çalışmada diyabetik farelerde kan şekeri üzerinde önemli bir inhibitör etkili  olduğu bulunmuştur. Dut antosiyani pankreas adacık dejenerasyonunu önler ve hücrelerde insülin direncini azaltır. Dut antosiyani, diyabeti AMPK aracılığıyla tedavi eder ve etki mekanizması, diyabet için bir ilaç olan metformininkine benzerdir. 

4. Antikanserojen

Beyaz dut bitkisi, aynı zamanda antikarsinojenik ve antitümör özelliklere sahip olduğu gösterilmiştir. Dutun çeşitli hücre seri çalışmalarında kanser hücresinin büyümesinin inhibe edip apoptozu indükleyerek antikanser etki gösterdiği doğrulanmıştır. 

Kolon, mide, tiroid ve meme kanserleri başta olmak üzere çeşitli kanser hücrelerine etki ettiği çalışmalarla kanıtlanmıştır. 

KAYNAKLAR 

1. Yuan, Q., & Zhao, L. (2017). The Mulberry (Morus alba L.) Fruit-A Review of Characteristic Components and Health Benefits. Journal of agricultural and food chemistry, 65(48), 10383–10394. https://doi.org/10.1021/acs.jafc.7b036144 

1. USDA ERİŞİM TARİHİ 1.03.2023  https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/169913/nutrients 

1. 3. Hao J, Gao Y, Xue J, Yang Y, Yin J, Wu T, Zhang M. Phytochemicals, Pharmacological Effects and Molecular Mechanisms of Mulberry. Foods. 2022 Apr 18;11(8):1170. doi: 10.3390/foods11081170. PMID: 35454757; PMCID: PMC9028580. 

1. Kim, J.-S., Kwon, C.-S., Son, K.-H., & Kim, H.-P. (2000). Antimicrobial activity of 3,5-dicaffeoylquinic acid from Salicornia herbacea. Journal of microbiology and biotechnology, 10(5), 666-669. 

1. Li, X., Li, Y., Li, X., Zhang, L., Ding, G., & Wang, X. (2018). Mulberry (Morus alba L.) leaves and their major flavonol quercetin 3-(6-malonylglucoside) attenuate atherosclerotic lesion development in LDL receptor-deficient mice. Journal of agricultural and food chemistry, 66(50), 13462-13472. 

1. Riche, D. M., Riche, K. D., East, H. E., Barrett, E. K., & May, W. L. (2017). Impact of mulberry leaf extract on type 2 diabetes (Mul-DM): A randomized, placebo-controlled pilot study. Complementary therapies in medicine, 32, 105–108. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2017.04.006 

1. Ramachandran, S., Prasad, N. R., Karthikeyan, S., & Karthikeyan, R. (2007). In vitro evaluation of antioxidant activity of white mulberry (Morus alba) fruits. African Journal of Biotechnology, 6(10), 1209-1218. 

1. Lee, H. J., Cho, H. J., Lee, H. J., Cho, J. Y., Kim, Y. J., & Kim, J. (2015). Anti-inflammatory effect of Morus alba L. extract on in vitro activated human THP-1 and in vivo zebrafish models. Food and Chemical Toxicology, 84, 45-52. 

1. Jang, D. S., Cuendet, M., Fong, H. H., Pezzuto, J. M., & Kinghorn, A. D. (2003). Constituents of Morus alba with antioxidant and tyrosinase inhibitory activities. Journal of natural products, 66(8), 1212-1215.